De Guaraní in Paraguay

Wel eens van de Guaraní gehoord? Nee? De Guaraní zijn een volk in Paraguay en in aangrenzende landen zoals Bolivia, Argentinië en Brazilië. De groep in Paraguay is behoorlijk groot, met een populatie van ongeveer 40.000. Daarmee is het een van de grootste inheemse groepen in het land. Niet voor niets wordt de taal Guaraní nog steeds erg veel gesproken in Paraguay. Het is zelfs één van de twee officiële talen. De Guaraní zijn tegenwoordig niet meer wat ze eens geweest zijn, maar ze vormen nog steeds een belangrijk deel van de Paraguayaanse cultuur.

Geschiedenis

In de 16e eeuw kwamen de eerste Spaanse ontdekkingsreizigers in Paraguay aan, waar zij tot hun verbazing ontdekten dat er veel landbouwproductie was en het land een ongelooflijke weelde kende. Het land werd dan ook al duizenden jaren bewerkt door een krijgersvolk dat zichzelf Avá noemde. In de loop der jaren hebben zij vele namen gekregen van buitenstaanders, tot zij uiteindelijk erkend werden als Guaraní: 'Een Groot Volk'. De Guaraní hebben zich waarschijnlijk rond de 1e en 2e eeuw te voet verspreid vanuit het Amazonegebied en zich gevestigd in gebieden die tegenwoordig dus bij Paraguay, Argentinië, Bolivia, Brazilië en Uruguay horen. In de tijd van de Spaanse invasie waren er nog zo'n anderhalf tot 2 miljoen Guaraní. Helaas is dat aantal door verschillende confrontaties en de slavernij behoorlijk gedaald naar ongeveer 250.000 in totaal vandaag de dag. Er is geen officiële volkstelling geweest in de afgelopen jaren dus het precieze aantal is onbekend.

Verschillende groepen

De Guaraní bestaan onafhankelijk uit verschillende groepen. Zij hebben wel allemaal dezelfde taal en de cultuur verschilt nauwelijks van elkaar. Het is afhankelijk van de regio en de familietak hoe een groep zich noemt. In Paraguay vind je onder andere de groepen Pãi-Tavyterã, Avá Katú, Mbyá, Aché, Guaraní Occidentais en Nhandéva. De groepen leven voornamelijk behoorlijk afgezonderd, al zijn er wel nog groepen die aan hun grondgebied vasthouden en dicht bij grote steden wonen.

De groepen worden ook wel Tekoha genoemd en bestaan uit een uitgebreide familie. Deze Tekoha is autonoom op sociaalpolitiek, economisch en territoriaal gebied. Elke Tekoha heeft zijn eigen wet, cultuur, normen en waarden en gewoonten. Dit is de basisstructuur van de Guaraní. Personen binnen deze Tekoha's identificeren zich ook met deze groep.

Cultuur

Een van de belangrijkste culturele waarden binnen de Guaraní cultuur is solidariteit. Iedereen werkt samen en alles is van iedereen. Guaraní beschouwen zich niet als 'eigenaar' van iets. Wanneer het om land gaat beschouwen zij het als het recht op vruchtgebruik dat zij van God hebben gekregen. Daarom behandelen ze land met respect, evenwicht en met mate. Ondanks dat Guaraní zich niet als 'eigenaar' zien van een stuk land, zullen Tekoha's elkaars territorium wel respecteren en niet zomaar binnendringen bij een andere Tekoha. Zij zullen altijd om toestemming vragen het land te betreden.

Verder is het een morele plicht om anderen te helpen wanneer zij hulp nodig hebben, om hulp te ontvangen in nood en om een ander te helpen met werk wanneer dat nodig is. Deze wederzijdse hulp wordt ook wel 'Jopói' genoemd. Ook vrijgevigheid is heel belangrijk. Iemand die niet deelt en zich egoïstisch gedraagt stuit op kritiek en zal uit de gemeenschap worden geweerd.

Godsdienstig

De Guaraní zijn erg gelovig. Ze kennen dan ook vele godsdienstige activiteiten. Rituelen worden dagelijks uitgevoerd, afhankelijk van de omstandigheden. Wanneer er tekort aan regen is bijvoorbeeld, wordt een ander ritueel uitgevoerd dan wanneer er een teveel is aan regen. Deze rituelen vinden meestal in de avond plaats en worden geleid door de Ñanderu. De Ñanderu zijn de godsdienstige leiders van de Guaraní. Zij beginnen het ritueel door het 'Grote Lied' te zingen. Niemand mag dit lied onderbreken. Daarna herhaalt de gemeenschap elke zin van dit lied terwijl ze begeleid worden door de Mbaraka en Takuapu.

Deze rituelen hebben het doel om de goden op te roepen. Er wordt gezegd dat de goden boodschappers sturen om naar de liederen te luisteren om daarna terug te keren. De Guaraní geloven dat wanneer het dondert en bliksemt tijdens een ritueel de boodschappers aanwezig zijn.

Het blijkt dus wel dat de Guaraní een zeer bijzonder volk zijn. Ondanks alles wat ze hebben meegemaakt en de opkomst van de moderne wereld hebben zij hun cultuur en levenswijze weten te behouden en oefenen ze dit tot op de dag van vandaag nog uit. Wanneer je in Paraguay bent is het een aanrader om eens een van de Tekoha's te bezoeken en te zien hoe deze bijzondere mensen leven.