Wandeling in de Dogonvallei

Bestemming: A. Bankass (Mali) , B. Teli/Endé , C. Mopti
Periode: november 2000
Vervoer: vliegtuig, auto en te voet
Accommodatie: Diverse
Organisatie: Baobab

Het is ochtend, en het ontbijt is weer vrij standaard, stokbrood met jam. Deze ochtend hebben we geluk, het ontbijt wordt aangevuld met een heerlijk gebakken ei. Na het ontbijt gaan we een rijden, en op een gegeven moment wijken we van de verharde weg af. De onverharde weg is in redelijke staat, maar we worden wel heen en weer geschud in de auto.

In de omgeving zien we veel baobabbomen, welke heilig zijn voor de Dogon. Deze bomen mogen ook niet omgezaagd worden. Aangekomen bij een klein dorpje stopt de auto. Het dorpje bestaat uit twee delen. Een vierkant- en een rond dorp. Het vierkante dorp wordt bewoond door de Dogon, en het ronde dorp door de Peul. Het land is eigendom van de Dogon. De Peul wonen er om het vee van de Dogon te verzorgen. Na het bezichtigen van deze dorpjes gaan we naar Bankas, waar we vannacht zullen slapen. De plek waar we overnachten heeft een erg mooie tuin. Ook is er een toguna, een soort van plek om te vergaderen. De toguna heeft een laag plafond. In dit gebouw worden ruzies uitgevochten, het plafond is laag gehouden zodat mensen niet woedend opspringen. Het gebouw heeft bewerkte pilaren die dienen als steun voor het dak. Op het dak ligt een flink pak giersstengels. De hoogte van de stapel bepaald het aanzien van het dorp. Dus hoe hoger, hoe meer aanzien.

Vandaag is de eerste keer dat wij een traditionele Malinees gerecht als lunch nemen. De rijst met pindasaus smaakte goed. Na de lunch hebben we een korte rustpauze gehouden. Rond een uur of vier zijn we gaan wandelen naar een dorp in de buurt. Uit alle hoeken horen we 'bonjour', 'ca va' en 'ca va bien'. Kinderen en sommige volwassenen zwaaien naar ons. We komen aan bij een dorpje. Het dorpje ziet er prachtig uit met zijn vele graanschuren. De graanschuren bestaan uit drie soorten. Één voor de grote families, één voor de kleine families en één voor de vrouw. Naar haar trouwen gaat de vrouw altijd naar de familie van de man. De vrouw heeft echter wel een eigen opslag huisje. Hierin slaat zij alle graan op dat zij zelf bewerkt heeft. Ook haar sieraden worden in dat huisje bewaart. Behalve de vrouw mag verder niemand het huisje betreden.

We staan nog steeds versteld om elke begroeting van de Dogon. Als ze een bekende ontmoeten dan stellen ze verschillende vragen. De ander reageert dan met: “seo, seo, ah, seo, seo, etc.”. Na een codewoord is dan de ander aan de beurt om te vragen. Ze vragen dan hoe het met iedereen gaat en hoe het met de oogst verloopt. Dit neemt een hele tijd in beslag.

Inmiddels begint het alweer avond te worden. Als diner eten we kip met couscous. Na het eten bezoeken we een dansvoorstelling in de stad. Lokale jongeren geven deze voorstelling. Als de mannen dansen dan geven de vrouwen ondersteuning. En als de vrouwen aan de beurt zijn om te dansen, dan geven de mannen ondersteuning. De dans wordt begeleid met geklap en door een tamtam. Er is veel publiek en het sfeer is prima.

Na de voorstelling vinden we het tijd om naar bed te gaan. Het is al aardig afgekoeld, maar toch nog steeds zo'n 31ºC. 's Nachts blijft het warm. Soms slapen we op het dak, als het binnen te warm is. Vannacht is het wel erg licht, het is namelijk volle maan.

De ochtend breekt aan en we ontbijten. Daarna gaat een deel van de groep lopend naar Teli. De anderen gaan met de auto. Wij kiezen ervoor om met de groep wandelaars mee te gaan. Het waait een beetje en er zijn wat wolken aan de lucht. En toch is het nog erg warm. Later breekt de zon door, en wordt het nog warmer. Het mulle zand is erg vervelend om door heen te lopen. We worden ingehaald door de auto, die even stopt. Drie mensen van de groep besluiten toch nog met de auto mee te gaan. Af en toe klinkt er om ons heen 'ca va'. Onder het wandelen blijven er stekels in onze kleren en schoenen zitten. Erg vervelend om deze er uit te halen. De bevolking van Mali heeft hier geen moeite mee. Ze plukken de stekels er zo af.

Om ongeveer half twaalf komen we in Teli aan. Gelukkig staat er koude frisdrank klaar. We hebben erg dorst en gieten allemaal twee glazen frisdrank naar binnen.
Na deze pauze in Teli besluiten we met een groep van zeven een stukje omhoog te lopen. We lopen naar een Tellem-dorp dat wel 2300 jaar oud is. De Tellem-stam is een beetje mysterieus, en woonden al veel langer in het gebied dan de Dogon.
De mensen van de Tellem-stam staan bekend als goede bouwers. Veel van hun huizen en gebouwen zijn al eeuwen oud.

Op het hoger gelegen stuk waar we nu zijn is er een mooi uitzicht over de Dogon-vallei. Het gebied is droog, en je ziet af en toe een boom en een enkel dorpje. Vanaf de plek waar we nu zijn kunnen we alleen nog ter voet of met de ezelkar verder reizen. Het is nog ongeveer anderhalf uur lopen naar het plaatsje Endé. Het hotel waar we zullen overnachten staat hier.

We besluiten te gaan lopen. Het is erg warm, en veel lopers gaan met de ezelskar. Wij houden vol en lopen gewoon door. Onderweg komen we langs een pomp. Hier kunnen we onze flessen vullen met water. In tegenstelling tot de putten is het water van de pomp wel veilig om te drinken.

Bezweet komen we aan bij het hotel in Endé. We rusten wat uit en drinken een paar glazen frisdrank. Om half vier gaan we op bezoek bij de Hogon, een priester. De Hogon woont altijd in het hoogst gelegen huis van het dorp. Na hier wat rond gekeken te hebben gaan we terug naar het hotel.

Als we terug zijn drinken we eerst even op ons gemak een biertje. Ik besluit om een masker te gaan kopen. De vraagprijs is 25.000 cfa, ik besluit te gaan onderhandelen. Het is me gelukt, een masker gekocht voor 9.500 cfa! Na dit knap staaltje onderhandelen gaan we ons opfrissen. We douchen ons door middel van een emmer en een kopje. Wel lekker verfrissend na zo'n warme dag. Na het opfrissen gaan we lekker eten. Ons menu bestaat friet met mosterd en mayonaise, bruine bonen, ui en kip.

Ik word om zes uur al wakker en het is nog 27ºC, om even aan te geven hoe warm het wel niet is 's nachts. We gaan opstaan, ontbijten en rond acht uur lopen we weg. Het begin is bewolkt, loopt erg lekker. Vandaag hoeven we niet ver te lopen. Het eerste bezoek brengen we aan een smederijdorpje.

In dit dorpje hebben ze allerlei soorten handwerken, waaronder houtsnijwerk. Wij besluiten om een houten masker te kopen. De prijzen zijn hier vast, en we kunnen niet onderhandelen zoals gisteren. Het masker kost 10.000 cfa. De gids begint toch te onderhandelen, en we krijgen het masker voor 7.500 cfa. Het is wel een groot houtwerk, dus we weten niet of het mee kan in het vliegtuig. Toch besluiten we het te kopen.

Hierna lopen we verder en zijn om elf uur al op de plek waar we zullen overnachten. Deze plek ligt wat verder de falaise op. We beginnen ons te ergeren aan de vele kinderen die komen schooien. We moeten ze vaak uit het hotel zetten.

Na wat gerust te hebben gaan we om half vier naar een bron. Omdat de bron hoog gelegen is, moeten we veel klimmen en klauteren. Het is de moeite waard, het uitzicht is prachtig. Eenmaal terug besluiten we weer op het dak te gaan slapen. 's Nachts waait het, en dat is wel lekker. Binnen is het altijd veel te warm.

Vandaag zijn we weer vroeg wakker. Weinig geslapen door het gekraai van de vele hanen. Vannacht is het weer warm gebleven. We besluiten op te staan en te gaan ontbijten.

Verrassend genoeg bestaat uit ontbijt weer uit stokbrood met jam. Dit keer is er ook smeerkaas. Na lekker gesmuld te hebben gaan we voor de laatste keer wandelen in het gebied van de Dogon. We gaan naar beneden en lopen langs de falaise. Op een gegeven moment moeten we de falaise weer op. Ongeveer 150 meter klimmen. Boven ligt het plaatsje Begnimato, hier zullen we de nacht door brengen. De omgeving is prachtig, veel natuur, rotsen en baobabbomen. Onder één van de bomen liggen matjes en stoelen waar we kunnen zitten. Ook is er drinken. Het lijkt wel een geschenk uit de hemel, koude cola!

We besluiten om hier een rustpauze te houden. Ook genieten we hier van een lunch, macaroni met kip, een salade van tomaat en één of ander prutje. Tijdens de lunch komen er veel mensen voorbij die graag even een praatje maken. Ook komt er een groep vrouwen uit een ander dorp langs.

In het dorp waar wij zitten blijkt vijf dagen geleden een oude vrouw te zijn overleden. In Mali is het de gewoonte hoe ouder iemand is, hoe groter het feest. De bevolking hier gelooft in reïncarnatie. De dood van de oude vrouw is de reden dat de vrouwen naar dit dorp te komen.

Het is al half vier en we gaan wandelen. In de verte horen we tromgeroffel. Uit nieuwsgierigheid gaan we kijken wat er is. De dorpelingen zijn bezig met de uitvoering van een begrafenisdans. De vrouwen zijn aan het dansen en de mannen trommelen. Het is een waar spektakel. We blijven even kijken, maar naar een tijdje lopen we weer verder. We komen bij het pad dat we vanochtend gelopen hebben, en lopen terug.

Het is tijd voor het diner. Wat vandaag bestaat uit friet met mayonaise en een koude salade van vlees, sperziebonen, erwten en tomaten. Voor de vegetariërs is er een salade van tonijn. De term vegetariër wordt hier niet echt begrepen. Na het eten gaan we slapen, en dan zit ons avontuur in de Dogonvallei erop. Morgen zullen we al vroeg weer vertrekken naar de stad Mopti.